Hoe wordt een brein nu een brein?
Helemaal aan het begin van een zwangerschap bestaat een embryo uit verschillende soorten weefsel. Als een embryo ongeveer twee weken oud is begint het zenuwstelsel te ontwikkelen uit weefsel dat ectoderm heet. Het zenuwstelsel begint als een soort schijfje, dit wordt de neurale plaat genoemd. De neurale plaat begint langzaam om te krullen en na 3 weken komen de zijkanten elkaar uiteindelijk tegen, de neurale plaat is de neurale buis geworden. Uit het voorste gedeelte van de neurale buis ontwikkelen uiteindelijk de hersenen, de rest ontwikkelt tot het ruggenmerg (wat samen met het brein het zenuwstelsel vormt).
Na ongeveer 7 weken zijn in de hersenen drie gebieden te onderscheiden; het prosencephalon (de voorhersenen), mesencepalon (de midden hersenen) en het rhombencephalon (de achterhersenen). Vooral het prosencephalon zal heel hard groeien, dit deel groeit uit tot de kronkelige buitenkant van het brein.
Dus voordat je geboren wordt zijn bijna alle neuronen in het brein al aanwezig. Maar hoe kan het brein nu doorgroeien? Dit komt door een ander soort cellen die zich blijven ontwikkelen, namelijk glia cellen. Met hulp van de glia cellen ontwikkelen zich supersnelle verbindingen tussen neuronen in je brein. De glia cellen vormen het isolerende myeline laagje dat om de verbindingen tussen neuronen zit. Je kunt het vergelijken met het plastic laagje om een stroomdraad.
De ontwikkeling van de verbindingen tussen neuronen zou je kunnen vergelijken met de bouw van een wegennet. In het begin zijn er alleen nog maar zandweggetjes. Na een tijdje wordt het zandweggetje bestraat (in de hersenen betekent dit dat er myeline bijkomt) en kun je er sneller overheen. Uiteindelijk ontstaan er 4 baans snelwegen waar je supersnel over kunt reizen. Ook in je brein zijn de verbindingen uiteindelijk supersnel en efficient.
Door de ontwikkeling van de snelle verbindingen kunnen neuronen goed met elkaar communiceren en zelfs hele netwerken vormen. Door deze snelle communicatie in je brein kunnen we dingen doen zoals lopen, praten en nadenken!
De hersenen blijven zich ontwikkelen totdat je ongeveer 25 jaar oud bent. Vooral aan het begin van de adolescentie (rond de puberteit) vindt er nog een echte groeispurt plaats. Een aantal gebieden van het brein is dan al bijna af, maar het voorste gedeelte, de prefrontale cortex, is nog volop in ontwikkeling. De prefrontale cortex is het gebied dat belangrijk is voor bijvoobeeld redeneren, plannen en abstract denken.
De hersenen van kinderen en volwassenen verschillen niet alleen maar in uiterlijk – ze werken ook verschillend!
In het Brain & Development Lab aan de Universiteit van Leiden worden de verschillen tussen de werkende hersenen van kinderen, jongeren en volwassenen bestudeerd. Om dit te doen worden bijvoorbeeld fMRI en EEG gebruikt. Dit zijn twee manieren die ons kunnen laten zien wat er in de hersenen gebeurt, terwijl ze veilig in de schedel zitten!
Wanneer je tussen de 8 en 25 jaar oud bent en het leuk zou vinden om mee te doen aan onderzoek naar normale hersenontwikkeling kun je kijken op www.hersenen-in-actie.nl voor meer informatie of om je aan te melden. Je kunt ook een email sturen naar : brain-development@fsw.leidenuniv.nl